سیستم اعلام حریق هوشمند

سیستم اعلام حریق هوشمند علاوه بر اینکه می‌تواند به جلوگیری و یا تشخیص آتش سوزی در خانه شما کمک کنند، با اطلاع رسانی زودتر به شما آسیب‌های جدی‌تر را نیز به حداقل می‌رساند. در حالی که آشکارسازهای دود سنتی برای هشدار دادن به افراد در داخل خانه در مورد آتش سوزی طراحی شده‌اند تا همه بتوانند با خیال راحت از خانه خارج شوند، برخی از دستگاه‌های هوشمند نیز می‌توانند هشدارهایی را در دستگاه تلفن همراه شما و به آتش نشانی ارائه دهند، حتی اگر کیلومترها دورتر از خانه باشید.

سیستم‌های اعلام حریق تنها زمانی موثر هستند که بتوانند هشدارهای آتش سوزی را کاملا قابل اعتماد، در عین حال سریع همراه با مشخص کردن محل دقیق ایجاد کنند. بین میزان خسارت ناشی از آتش سوزی و زمان هشدار در سیستم‌های اعلام حریق مختلف ارتباط مستقیم وجود دارد. با کاهش زمان هشدار، میزان خسارت نیز کاهش می‌یابد. از این رو مهمترین عامل در سیستم اعلام حریق، زمان واکنش یا پاسخ سیستم اعلام حریق، یعنی زمان بین تشخیص و اطفاء حریق است.

سیستم اعلام حریق هوشمند چیست؟

سیستم اعلام حریق هوشمند مجموعه‌ای متشکل از تجهیزات هوشمند مختلف نظیر پنل مرکزی، هشداردهنده‌ها، سنسورها، دتکتورها و … است که از سیگنال‌های سمعی و بصری در راستای هشدار بروز آتش، دود یا وجود مونوکسید کربن در مکان مورد نظر استفاده می‌کند.
سیستم‌ اعلام حریق براساس فاکتورهای مختلف از جمله نوع سطح حفاظتی و نحوه اطلاع رسانی به دسته‌های مختف طبقه بندی می شوند. سطح حفاظت درواقع مشخص کننده نوع انتظار کاربر از سیستم اعلام حریق است، حفاظت از جان افراد، حفاظت از دارایی افراد یا هردو.

آنچه سیستم‌های اعلام حریق هوشمند را متمایز می‌کند، استفاده از داده‌ها و ارتباط بین اجزای مختلف درون سیستم است. از آنجایی که تمامی این اجزا (اعلام حریق، آشکارسازهای دود، سیستم آب پاش و …)، کاملا در ارتباط با یکدیگر هستند، می توان برنامه‌های هوشمندسازی مختلفی را برای بهبود ایمنی افراد و محل، شناسایی عیوب و نوع عملکرد هشدار و … ایجاد کرد.

هنگامی که شما یک سیستم اعلام حریق هوشمند در خانه هوشمند خود دارید، همه داده‌ها در دسترس هستند و اجزای آن را می‌توان از طریق یک تلفن هوشمند، از راه دور و از هر نقطه در جهان کنترل کرد.

انواع سیستم‌های اعلام حریق

سیستم‌های متعارف

سیستم‌های متعارف ماهیت آنالوگ دارند یعنی از جریان‌های الکتریکی برای برقراری ارتباط با کنترل پنل استفاده می‌کنند. دستگاه‌های راه اندازی و اعلان به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر زمانی که شرایط محیطی (گرما یا دود) در ناحیه سنسور از آستانه از پیش تعیین شده فراتر رفت، جریان در مدار (میزان برقی که از سیم‌ها عبور می‌کند) به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. این تغییر در جریان به کنترل پنل اطلاع داده می‌شود تا زنگ هشدار را راه‌اندازی کند.

از آنجایی که سیستم متعارف برای برقراری ارتباط با کنترل پنل به مدارهای جداگانه متکی است، اطلاعاتی که پنل می‌تواند دریافت کند به تعداد دستگاه ‌هایی که می‌تواند پشتیبانی کند محدود است. همچنین اطلاعاتی که دریافت می‌شود محدود است، به این معنا که فقط به پنل می‌گوید که آیا دستگاهی فعال یا حذف شده است و اطلاعاتی بیشتری درباره اینکه کدام دستگاه است و اینکه محل دقیق دستگاه را در اختیار قرار نمی‌دهد.

سیستم‌های آدرس‌پذیر

از آنجایی که سیستم‌های آدرس‌پذیر از فناوری دیجیتال استفاده می‌کنند، طیف وسیع‌تری از انواع اطلاعاتی که پنل مرکزی می‌تواند از دستگاه‌ها دریافت کند، ارائه می‌کنند. در حالی که همه سیستم‌های آدرس‌پذیر مکان هر دستگاه روی سیستم را در اختیار پنل مرکزی قرار می‌دهند، سیستم‌های جدیدتر «آدرس‌پذیر آنالوگ» اطلاعات بیشتری را ارائه می‌کنند، مانند میزان دود یا گرما که آشکارساز حس می‌کند. این اطلاعات به کنترل پنل اجازه می‌دهد تا تصمیمات «هوشمندانه» بگیرد، مثلاً چه زمانی به حالت هشدار برود یا چه زمانی به حالت هشدار نرود.

مهم‌ترین نوع اطلاعاتی که سیستم‌های آدرس‌پذیر منتقل می‌کنند، دقیقاً محل وقوع آتش سوزی در ساختمان است. از آنجایی که مکان دقیق هر دستگاه در یک سیستم آدرس‌پذیر برنامه‌ریزی شده است، آتش‌نشانان حتی قبل از رسیدن به محل وقوع حادثه، مکان دقیق آتش‌سوزی را می‌دانند که به آنها اجازه می‌دهد سریع‌تر به آتش‌سوزی واکنش نشان دهند. با یک سیستم متعارف آتش نشان‌ها باید برای مکان‌یابی آتش پراکنده شوند. تعیین مکان دقیق حادثه در مورد ساختمان‌ها یا محوطه‌های بزرگ و پیچیده بسیار مفید است.

همچنین در صورت آتش سوزی، سنسورهای متعدد می‌توانند اطلاعاتی از شدت گرما، چگالی دود، انواع گازها، سطح اشغال، سطح روشنایی و غیره را قبل از به صدا درآوردن آلارم داشته باشند. این “پیش آلارم” را می‌توان در پنل علامت داد و بنابراین می‌توان آن را بررسی کرد که آیا آتش سوزی واقعی وجود دارد یا توسط سیگنال‌های دیگر، به عنوان مثال، بخار یا گرد و غبار ناشی از کار ساختمان ایجاد شده است.

ادغام سیستم اعلام حریق با سیستم خانه هوشمند

یکی از مزایای سیستم اعلام حریق هوشمند این است که می توان آن را در سیستم اعلام حریق معمولی ادغام کرد. این بدان معناست که لزوماً نیازی به تعویض تجهیزاتی که قبلاً در محل موجود بوده است، نیست.

سیستم‌های اعلام حریق هوشمند با اتصال سیستم‌های قبلی با استفاده از یک دستگاه gateway کار می‌کنند. سپس داده‌ها را به اپلیکشن موبایل ارسال می‌کند که کاربر می تواند به آن دسترسی داشته باشد. این نرم‌افزار می‌تواند داده‌ها و اعلان‌ها را مستقیماً برای کاربر ارسال کند و همچنین هر زمان که لازم باشد قابل دسترسی است. سیستم هوشمند با اکثر پنل‌های کنترل اعلام حریق سازگار است. بنابراین شانس خوبی وجود دارد که بتوان آن را به راحتی به سیستم ساختمان هوشمند اضافه کرد و عملکرد و عمر سیستم اعلام حریق را افزایش داد.

سنسورهای هوشمند دود

برخلاف آشکارسازهای دود معمولی، ردیاب‌های هوشمند دود می‌توانند اعلان‌های هشدار را در گوشی هوشمندتان به شما ارائه دهند. آنها همچنین می‌توانند به سیستم امنیتی خانه شما متصل شده و توسط یک ایستگاه مرکزی نظارت شوند تا به شما و آتش نشانی هشدار دهند.

هنگامی که سنسورهای هوشمند سیستم اعلام حریق هوشمند وجود ذرات دود را در هوا تشخیص دهند، می‌توان آن‌ها را طوری تنظیم کرد که سیستم‌ انتقال هوای شما را خاموش کنند تا از انتشار دود جلوگیری گردد، در حالی که افراد با خیال راحت خانه را تخلیه می‌کنند. برخی از سیستم‌ها همچنین می‌توانند چراغ‌ها را روشن کرده و دستورالعمل‌های صوتی در مورد اقداماتی که در صورت آتش‌سوزی باید انجام شود را ارائه دهند.

همچنین می‌توان دوربینی را با آشکارساز دود هوشمند ادغام کرد که همزمان فیلمی از رویداد ضبط شود تا محل منشأ آتش سوزی سریع تشخیص داده شود. ردیاب‌های هوشمند می‌توانند به‌جای اعلان هشدار کم‌بودن باتری در نیمه‌شب، هشداری را به گوشی هوشمند شما ارسال کنند که سطح شارژ باتری در حال کاهش است. علاوه بر این، برخی از مدل‌ها دارای قابلیت تشخیص مونوکسید کربن (CO) نیز هستند.

پیشگیری از آتش سوزی ناشی از روشن ماندن اجاق گاز

آتش‌ سوزی‌های ناشی از آشپزی علت اصلی آتش‌سوزی ساختمان و خانه هستند و علت اصلی آتش‌سوزی آشپزخانه، پخت و پز بدون مراقبت است. به منظور جلوگیری از آتش‌سوزی در پخت و پز، دستگاه‌هایی وجود دارند که از فناوری سنجش حرکت استفاده می‌کنند. و به طور خاص برای خاموش کردن خودکار اجاق گاز طراحی شده‌اند. اگر حسگر تشخیص دهد که شما آشپزخانه را ترک کرده‌اید، شمارش معکوس برای خاموش کردن اجاق گاز شروع می‌شود و زمانی که برای بررسی اجاق گاز بر می‌گردید، به طور خودکار شمارش معکوس را مجدداً راه اندازی می‌کند.

دوشاخه یا پریزهای هوشمند

دوشاخه‌ها یا پریزهای هوشمند نیز می‌توانند عملکردی منحصر به فرد داشته باشند، اگر فراموش کردید که قهوه جوش یا اتو را قبل از خروج از خانه از پریز جدا کنید. با استفاده از یک اپلیکیشن در گوشی هوشمند خود، می‌توانید چراغ‌ها و وسایل کوچک را روشن و خاموش کنید. برخی از مدل‌ها می‌توانند به‌طور خودکار برق دستگاه‌های شما را در زمانی که نباید در حال استفاده باشند، قطع کنند.

مزایای سیستم اعلام حریق هوشمند

1. سرعت و عملکرد بهتر: توانایی تشخیص سریع و اعلان خودکار حریق به کاهش زمان واکنش و انتقال اطلاعات به افراد و ایجاد فرصت برای خروج از محل حادثه کمک می‌کند.
2. دقت بالا: به دلیل هوشمند بودن سیستم، تشخیص خطاهای معمول در سیستم‌های معمولی کاهش می‌یابد و توانایی تشخیص دقیق حریق و حتی تشخیص دود را دارند.
3. کاهش اشتباهات انسانی: در سیستم‌های هوشمند تمامی عملیات به صورت خودکار انجام می‌‌شود و به نیروی انسانی نیازی نیست.
4. اطلاعات دقیق: معمولاً دارای محیط کاربری گرافیکی هستند که اطلاعات دقیقی از وضعیت حریق، مکان آن و تجهیزات اضافی را فراهم می‌کنند. این اطلاعات دقیق، اتخاذ تصمیمات بهتر و اعمال تدابیر ایمنی بهتری را فراهم می‌کند.
5. مدیریت مؤثر منابع: این سیستم‌ها به بهینه‌تر کردن مدیریت منابع اطفاء حریق و اعمال تدابیر ایمنی کمک می‌کنند. به عنوان مثال، آنها می‌توانند تعداد مناسبی از افراد و تجهیزات را به محل حریق ارسال کنند تا آسیب‌های حداقلی به بار نیاورند.
6. تعمیر و نگهداری آسان: با استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند و پیشرفته، این سیستم‌ها به تعمیر و نگهداری آسانتر نیاز دارند و قابلیت کنترل از راه دور دارند، که هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهد.
7. تعامل با سایر سیستم‌ها: این سیستم‌ می‌تواند با سایر سیستم‌های ایمنی و امنیتی مانند سیستم‌های اطفاء حریق، دوربین‌های مداربسته و … در تعامل باشد.

اجزای سیستم اعلام حریق هوشمند

در ادامه به بررسی اجزای موجود در یک سیستم اعلام حریق می‌پرازیم:

پنل مرکزی

علاوه بر بررسی ورودی‌ها، تجهیزات خروجی و توان الکتریکی کلیه بخش‌ها را کنترل می‌کند.

آشکارساز‌های دود: آشکارسازهای دود حیاتی‌ترین و بخش جلویی هر سیستم تشخیص و اعلام حریق هستند. بدون این سنسورهای هوشمند، سریع، قابل اعتماد و آدرس پذیر، هیچ سیستم اعلام حریقی نمی‌تواند هوشمند شود. آشکارسازهای دودی خود به چند دسته تقسیم می‌شوند:

آشکار سازهای دودی نوری: در این نوع دتکتور ها یک منبع تولید نور و یک سلول حساس به نور وجود دارد.

آشکار ساز شعاعی خطی: نوع دتکتور از اشعه مادون قرمز و سلول فتو الکتریک استفاده می‌کند و می‌تواند در فاصله 100 متری نصب شود. از این دتکتور معمولا برای فروشگاه ها و اماکن باز استفاده می‌شود.

آشکار ساز دودی نوری کانالی: این دتکتور در داخل کانال هوا و در مسیر هوای برگشتی نصب می‌شود.

آشکار ساز دودی بدون سیم: این نوع دتکتور بدون سیم مانند یک فرستنده با امواج رادیویی عمل می‌کند. به هنگام فعال شدن سیگنال حریق را برای مرکز اعلام حریق که همچون گیرنده عمل می‌کند، می‌فرستد.

آشکار ساز دودی لیزری: عملکرد این دتکتور مانند آشکارساز دودی نوری است. ولی در آن بجای شعاع نوری از یک شعاع لیزری استفاده می‌شود که حساسیت بالایی ایجاد می‌کند. این دستگاه با تشخیص دادن ذرات غبار از دود و با حساسیت و دقت بالا عمل می‌کند.

آشکار ساز دودی یونیزاسیون: این دتکتورها دارای یک محفظه‌ی با دو الکترود مثبت و منفی هستند و وجود ماده رادیواکتیوی به نام آمویسیوم موجب یونیزه شدن هوای داخل آن می‌شود.

آشکار ساز دودی استنشاقی: دتکتورهای استنشاقی یا مکشی بر اساس نمونه گیری ازهوای یک فضای معین عمل کرده و وجود دود را که ممکن است ناشی ازحریق باشد تشخیص می‌دهد.

آشکارسازهای حرارتی

آشکار ساز دمای حرارتی ثابت: این دستگاه بر اساس دمای از پیش تعیین شده و ثابت عمل می‌کند و دارای مکانیسم ترموکوپلی یا بی‌متال است.

آشکار ساز حرارتی با سرعت افزایش دما: این گونه دتکتور بر اساس افزایش دما عمل می‌کند.

آشکار ساز حرارتی مرکب: ترکیبی از دو دتکتور ثابت و افزایشی است.

آشکار ساز شعله: این نوع دتکتور توانایی تشخیص اشعه مادون قرمز و ماورای بنفش ناشی از شعله را دارا میباشد. و شعله ناشی از حریق در سطح 8/1 متر مربع را از فاصله 14 متری تشخیص میدهد.

شستی اعلام حریق MCP

همچون یک کلید عمل نموده و سیگنال هشدار را برای برای مرکز اعلام حریق ارسال می کند.

تجهیزات هشداری شنیداری

زنگ‌ها، بوق‌ها، آژیرها و بلندگوها

تجهیزات هشدار دهنده دیداری

مانند انواع چراغ‌های گردان و چشمک زن در کنار تجهیزات هشدار دهنده صوتی