در طراحی تاسیسات الکتریکی واحد مسکونی ، یکی از مشکلات طراحان انتخاب تعداد پریز و چراغ روشنایی است .هر چند مقادیر مشخصی برای شدت روشنایی وجود دارد ولی با توجه به تزیینی بودن چراغ ها در چنین محیطی ، امکان محاسبه روشنایی وجود ندارد. بنابراین باید یک راه حل مناسب برای تعیین تعداد سرخط ها ی روشنایی پیدا کرد.
تعداد مدار
بر اساس استاندارد DIN18015، وسایل برقی خانه وآشپز خانه اعم از ماشین لباسشویی، ماشین ظرف شویی و مایکروفر، خشک کن ، آبگرم کن برقی و غیره هرکدام به یک مدار مجزا نیاز دارند.که در ایران کاربرد چندانی ندارد.که برای محاسبه تعداد پریز روی هر مدار می توان به مقررات ملی بند 13-9-0-5 استناد نمود که بر آن اساس حداکثر 12 پریز روی یک مدار قرار می گیرند.
جبران سازی توان راکتیو
برای کاهش هزینه های مصرفی برق در انشعاباتی که بار راکتیو نیز مورد محاسبه قرار می گیرد از خازن استفاده می شود .از نظر فنی استفاده از خازن با کاهش جریان راکتیو در تقلیل اندازه کابل و کلید موثر است و استفاده مفید از ترانسفورماتور را افزایش می دهد .از امتیازات دیگر استفاده خازن کاهش هارمونیک های ناخواسته ای که به علت گوناگون در شبکه بوجود می آید است.
شرکت های برق منطقه ای در صورتی که میزان بار راکتیو از 50 درصد بار راکتیو بیشتر شود ، هزینه آن را محاسبه می کند.
انواع روش های نصب
نصب انفرادی در این روش یک خازن با مقدار مناسب موازی هر مصرف کننده سلفی قرار می گیرد.
نصب گروهی : به جای خازن های مختلف کوچک یک خازن مناسب بزرگ به صورت ثابت نصب می شود.
نصب مرکزی : خازن به صورت متمرکز در ورودی فشار ضعیف نصب می شود
نصب مختلط : توان خازن به پله های متعدد تقسیم شده و به وسیله یک رگلاتور بسته به وضعیت بار به مدار وارد یا خارج می شود .
در برسی مزایا و معایب و کاربرد های روش های فوق به موارد زیر می توان اشاره کرد:
در روش انفرادی شبکه به طور کامل از جریان راکتیو پاک می شود و اندازه کلید و کابل کاهش می یابد ولی به علت منظور نشدن ضریب همزمانی هزینه سرمایه گذاری آن بالاست. کاربرد این روش در موتورهای ست که به طور مداوم کار می کند .موتور های کم بار با کابل طولانی و اصلاح توان راکتیو بی باری ترانسفورماتور هاست
روش گروهی اقتصادی تر از نصب انفرادیست زیرا بار موتورها با اعمال ضریب همزمانی محاسبه می شود. این روش در مصارف سنگین سلفی کاربرد دارد.
در نصب مرکزی از توان خازن نصب شده حداکثر استفاده می شود و حالات مختلف به کار گیری موتورها اعم از پر باری یا کم باری را در بر می گیرد. در این روش بار داخلی شبکه کم نمی شود ، بنابراین در اندازه کابل و کلید شبکه داخلی تاثیری نخواهد داشت . عیب دیگر این روش هزینه اضافه رگولاتار است.
محل نصب ترانس جریان (CT) :
در روش های مرکزی و مختلط ، رگولاتور خازن به ترانس نمونه گیری جریان نیاز مند است .تا ضریب قدرت شبکه را بدست آورد .
تعیین اندازه تجهیزات الکتریکی
با محاسبه جریان نامی خازن ، آمپراژ تجهیزات مورد نیاز یک مدار خازنی را می توان از فرمول های زیر تعیین نمود:
جریان نامی فیوز: اولین پله بالاتر از 1/65 در جزیان نامی خازن
جریان نامی کنتاکتور: اولین پله بالاتر از جریان نامی خازن
جریان نامی کلید اتوماتیک: اولین پله بالاتر از 1/33 در جریان نامی خازن
نکاتی در مورد خازن:
در دوروش گروهی و انفرادی باید دقت داشت در موتور های اینرسی بالا که پس از خاموش شدن به حرکت ادامه می دهند نصب خازن با مقدار زیاد موجب ژنراتور شدن موتور و ایجاد ولتاژهای خطرناک می شود.
در شبکه هایی که از ژنراتور تغذیه می شوند نباید از خازن استفاده نمود. تاخیر زمانی رگولاتور در تعقیب بار شبکه حتی در زمان های کوتاه باعث افزایش میزان خازن و ایجاد ولتاژ مضر می گردد.
تاسیسات الکتریکی واحد مسکونی یکی از قسمت های مهم یک ساختمان به حساب می آید.
منبع: تاسیسات برقی
نوشته :مهندس پرویز فروغی
