سنسور هوشمند چیست؟
سنسور هوشمند یک دستگاه الکترونیکی است که ورودیهای محیطی مانند درجه حرارت، رطوبت، فشار، نور، حرکت و غیره را تشخیص میدهد، اندازه گیری و مانیتور میکند. سنسورهای هوشمند معمولا اطلاعاتی که از محیط دریافت میکنند را به صورت دیجیتال تبدیل میکنند و به سیستمها یا دستگاههای دیگر ارسال میکنند.
امروزه سنسورهای هوشمند به صورت گسترده در بسیاری از صنایع و برنامهها مختلف به کار میروند. از جمله کاربردهای آنها میتوان به خانه هوشمند، خودروهای هوشمند، آبیاری هوشمند، پزشکی یا بیمارستان هوشمند، حمل و نقل هوشمند و …. نام برد.
مثلا در یک سیستم خانه هوشمند، سنسورهای هوشمند میتوانند برای تشخیص جرکت در اتاقها، کنترل دمای اتاق، اندازهگیری رطوبت، کنترل نورپردازی و موارد دیگر استفاده شوند. این اطلاعاتی که توسط سنسورها دریافت میشود، به سیستم خانه هوشمند ارسال میشود و کنترل و مدیریت بهتری صورت میگیرد.
سنسورهای هوشمند بهبود قابل توجهی را در اتوماسیون یا هوشمندسازی، عملکرد و کنترل محیط فراهم میکنند و یکی از بخشهای مهم اینترنت اشیا (IOT) هستند.
اجزای سنسور هوشمند
اجزا و معماری یک سنسور هوشمند بسته به نوع سنسور و کاربرد آن متفاوت است. در زیر به اجزای اصلی که در سنسورهای هوشمند وجود دارند، اشاره شده است:
عنصر حسگر: این بخش سنسور، مسئول تشخیص و اندازه گیری یک متغیر خاص فیزیکی یا شیمیایی محیطی است، مانند دما، رطوبت، نور، مواد شیمایی و …. . معمولا از تکنولوژیهای مختلف مانند اپتیکی، مکانیکی، شیمیایی، الکتریکی برای این حسگرها استفاده میشود. مثلا با توجه به تغییرات فیزیکی و شیمیایی که در محیط رخ میدهد، تغییراتی در ولتاژ جریان الکتریسیته ایجاد میکند و کمیتی فیزیکی را تشخیص میدهد.
واحد پردازشگر: در این قسمت اطلاعاتی که توسط عنصر حسگر ارسال شده است، تجزیه و تحلیل میشود. همچنین عملیاتی مثل فیلترینگ، کالیبراسیون و تصحیح خطا نیز در قسمت پردازشی انجام میشود و دادهها به دیجیتال تبدیل میشوند. این قسمت ممکن است درون سنسور یا به صورت مجزا باشد.
واحد ارتباطی: سنسورهای هوشمند برای ارسال و دریافت دادهها به شبکه ارتباطی یا یک مرکز کنترل نیاز دارند. این شبکه ارتباطی میتواند شامل پورتهای سیمی (USB یا Ethernet) یا فناوریهای بیسیم مثل wifi، بلوتوث و … باشد.
منبع تغذیه: سنسور هوشمند به منبعی برای تامین انرژی خود نیازمند است. این منبع تغذیه میتواند باتری، باتری قابل شارژ، انرژی خورشیدی و غیره باشد.
انواع سنسورهای هوشمند
1- سنسورهای دما و رطوبت: این سنسورها به منظور اندازهگیری دما و رطوبت محیط استفاده میشوند. برای مثال، در سیستمهای گرمایش و سرمایش، سنسورهای دما و رطوبت به کنترل دمای برقرار شده در محیط کمک میکنند.
2- سنسورهای حرکتی: این سنسورها حرکت اشیا و حضور افراد را تشخیص میدهند. این سنسور در سیستمهای امنیتی و خانههای هوشمند به کنترل و نظارت بر حرکت در محیط کمک میکنند.
3- سنسورهای نور: این سنسورها به منظور تشخیص میزانخ نور موجود در محیط استفاده میشوند. برای مثال، در سیستمهای روشنایی هوشمند، سنسورهای نور به کنترل میزان روشنایی در محیط کمک میکنند.
4- سنسور گاز: این سنسور برای تشخیص گازهای مضر و سمی در محیط استفاده میشوند. آنها به طور خاص در سیستمهای اعلان و هشدار هوشمند در مورد نشت گاز یا دود و همچنین در سیستمهای تهویه مطبوع و ایمنی استفاده میشوند.
5- سنسورهای فشار: این سنسورها به منظور اندازهگیری فشار موجود در محیط استفاده میشوند. برای مثال، در سیستمهای تولید برق، سنسورهای فشار به کنترل فشار در داخل محیطهایی مانند بخاریها و توربینها کمک میکنند.
6- سنسورهای شیمیایی: این سنسورها به منظور تشخیص وضعیت شیمیایی مواد مختلف در محیط استفاده میشوند. برای مثال، در سیستمهای تصفیه آب، سنسورهای شیمیایی به کنترل کیفیت آب و تشخیص مواد آلاینده در آن کمک میکنند.
7- سنسورهای صوتی: این سنسورها به منظور تشخیص صدا و اندازهگیری سطح صوت در محیط استفاده میشوند. این سنسور در سیستمهای امنیتی، سیستمهای خانه هوشمند و سیستم کنترل صوتی استفاده میشوند.
اینها تنها چند مثال از انواع سنسورهای هوشمند هستند که در بسیاری از صنایع و کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. بسته به کاربردهای مختلف، سنسورهای دیگری نیز وجود دارند مثل سنسور حرارتی، سنسور اشعه فرابنفش و … .
هدف اصلی سنسور جمع آوری اطلاعات دقیق اطلاعات محیطی و ارائه آن به سیستمهای هوشمند برای انجام عملکردهای مورد نیاز است.