تحول دیجیتال در صنعت حمل و نقل از طریق نوآوری هایی مانند 5G، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و کلان داده به سرعت پیشرفت کرده است. در واقع، با استفاده از آنها در حال حاضر، صنعت هوانوردی به سرعت در حال دیجیتالی شدن است. هوش مصنوعی (AI) و اینترنت اشیا (IoT) پیشرفت‌های زیادی را در بسیاری از بخش‌های فرودگاه‌ها ممکن کرده‌اند. فرودگاه هوشمند در نتیجه اهمیت روزافزون حمل و نقل هوایی، تغییر الگو در سفرهای تفریحی و بین المللی شدن سفرهای تجاری، پدید آمد. فرودگاه هوشمند برای حل نیازهای کنترلی و مدیریتی در فرودگاه‌هایی ایجاد شد که به طور فزاینده‌ای شاهد مشکلات مربوط به حجم زیاد کالا و مسافران بودند. به این ترتیب، متخصصان بر هوشمندسازی فرودگاه متمرکز شدند تا پیشرفت‌های مختلف در زمینه‌های مخابرات، زیرساخت، روباتیک و اینترنت اشیا را با هم ادغام می‌کنند.
فهرست مطالب این مقاله
فرودگاه هوشمند چیست؟
فرودگاه هوشمند در نام خود، شبیه مفاهیم «هوشمند» دیگر مانند ساختمان هوشمند، بیمارستان هوشمند، کارخانه هوشمند و … است. بنابراین به معنای استفاده از راه‌حل‌های فناوری مدرن برای بهبود کارایی عملیات فرودگاه و رضایت مسافران است. آنچه که دگرگونی دیجیتال خطوط هوایی یا هوشمندسازی فرودگاه نامیده می‌شود، در هر نوع عملیات فرودگاهی، اعم از عملیات زمینی یا هوایی، کنترل پرداخت و مالی، یا مدیریت اطلاعات، نمود پیدا می‌کند.
فرودگاه هوشمند، فرودگاهی هست که مبتنی بر استفاده از سیستم‌های هوشمند مانند حسگرها و دستگاه‌ها، برای اهداف خاص در مناطق مختلف به منظور کنترل، مدیریت و برنامه‌ریزی عملیات خود در یک محیط دیجیتال متمرکز پیکربندی شده است. به لطف استفاده از این فناوری‌های پیشرفته، می توان عملکرد کارکنان را بهبود بخشید، جریان مسافران را بهینه کرد، پایداری را بهبود بخشید یا امنیت فرودگاه را افزایش داد. مثلا، داده‌های بسیار ارزشمندتری را می‌توان در مورد وضعیت هواپیما در زمان واقعی جمع‌آوری کرد که امکان دقت بیشتر در کار تعمیر و نگهداری و بهینه‌سازی ایمنی پرواز را فراهم می‌کند.
برنامه‌های کاربردی فرودگاه هوشمند شامل گیت‌های خودکار، تشخیص چهره برای شناسایی مسافران در گیت‌های خودکار و پست‌های بازرسی مختلف، اتوماسیون فرآیندهای مهاجرت، راهیابی دیجیتال، سیستم‌های نظارت بر سلامت، اسکن و توزین خودکار چمدان و … است.
دلایل توسعه فرودگاه هوشمند
به طور کلی، چندین دلیل اصلی وجود دارد که فناوری آینده فرودگاه‌ها را شکل خواهد داد. اولاً، جریان روزافزون مسافران، اپراتورهای فرودگاه را ملزم می‌کند تا راه‌هایی برای مدیریت خطوط بی‌پایان و تسریع تمامی عملیات و فرآیندها بیابند. دوم، فرودگاه‌های هوشمند مبتنی بر فناوری شانس بیشتری برای برآورده کردن انتظارات مسافران، افزایش سطح رضایت آنها از خدمات بهبودیافته، و در نتیجه افزایش وفاداری مشتریان، افزایش فروش و درآمد هواپیما دارند. در نهایت، سطح کنونی پیشرفت‌های فناوری، از جمله بیومتریک‌های پیشرفته، اسکنرها و ردیاب‌ها می‌تواند خدمات فرودگاهی را که قابل مقایسه با فرودگاه‌های سنتی نیست، به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
کاربردهای تحول دیجیتال در فرودگاه
در چند سال گذشته، هم مدیریت فرودگاه و هم ساخت فرودگاه‌های جدید با سیستم‌های تکنولوژیکی پیشرفته که امکان نظارت، اتوماسیون فرآیند و کنترل 360 درجه را در این فضاها فراهم می‌کنند، تکامل یافته‌اند. این تحول دیجیتال در 3 حوزه در حال وقوع است:
دیجیتالی شدن زیرساخت‌ها
این دگرگونی، اتصال بیش از حد هر یک از دارایی‌هایی را که بخشی از یک فرودگاه را تشکیل می‌دهند، به همراه می‌آورد. در نتیجه زیرساخت‌های بهبودیافته‌ای ایجاد می‌کند که مقادیر زیادی از داده‌ها را از نقاط و مناطق مختلف تخلیه می‌کند. بنابراین مدیریت متمرکز، بهینه‌سازی فرآیند و دستیابی به تحلیل‌های کیفی را ممکن می‌سازد. که به بهبود قابلیت پیش بینی برای تصمیم گیری دقیق‌تر کمک می‌کند.
دیجیتالی کردن جریان تجاری
فرودگاه‌ها به افزایش قابلیت اطمینان شبکه و بهبود عملکرد بلادرنگ برای سیستم‌های تجاری مرتبط با پرواز نیاز دارند. دیجیتالی شدن، اتوماسیون فرآیندهای ردیابی کالاها، اجرای وظایف از دفاتر، بهبود امنیت سایبری، برنامه ریزی منابع و بهینه‌سازی زمان و کارایی را امکان‌پذیر می‌کند.
دیجیتالی کردن جریان مسافر
در این بخش عملکرد بیشتری از عملیات روزانه اکوسیستم فرودگاه حاصل می‌شود. برای مثال، نظارت بر پروازهای داخلی در مسیر، ارجاع متقابل داده‌های زمان واقعی از دارایی‌ها، منجر به بهبود آماده‌سازی و هماهنگی فرآیندهایی می‌شود که جریان مسافران را بهبود می‌بخشد، از جمله ورود و خروج، چمدان، اشغال و بررسی زمان انتظار و غیره.
تجهیزات و ابزار هوشمندسازی فروشگاه
فرودگاه هوش مصنوعی یک سامانه پیچیده است که از انواع اجزا و ابزار مختلف برای اجرای وظایف مختلف استفاده می‌کند. در زیر، اجزا و ابزاری که در یک فرودگاه هوشمند ممکن است وارد شوند را بررسی می‌کنیم:
- سیستم‌های هوش مصنوعی: این اجزا شامل نرم‌افزارها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌شوند که از تحلیل داده‌ها، پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشین، تشخیص تصویر و دیگر تکنیک‌های هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد فرودگاه استفاده می‌کنند.
- ربات‌ها و دستگاه‌های خودکار: ربات‌ها و دستگاه‌های خودکار برای انجام وظایف متنوع در فرودگاه هوش مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شامل ربات‌های حمل و نقل مسافران، ربات‌های تمیزی، و دیگر انواع ربات‌ها می‌شود.
- سیستم‌های امنیتی هوش مصنوعی: تشخیص چهره، سیستم‌های مانیتورینگ ترافیک، و تکنولوژی‌های هوش مصنوعی دیگر برای افزایش امنیت در فرودگاه‌ها.
- سیستم‌های مدیریت ترافیک و پرواز: سیستم‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی ترافیک، بهبود مدیریت پروازها و بهره‌وری در مصرف انرژی در فرودگاه‌ها.
- معاشق‌های هوش مصنوعی و سیستم‌های مخاطبی: این ابزارها شامل چت‌بات‌ها، ربات‌های سخن‌گو، و سیستم‌های مکالمه هوش مصنوعی برای ارتباط با مسافران و پاسخ به سوالات آنها می‌شوند.
- اپلیکیشن‌های موبایل: اپلیکیشن‌های موبایل برای خرید بلیط، چک‌ین انتخاب مسافران، دریافت اطلاعات فرودگاهی، و ارتباط با مسافران استفاده می‌شوند.
- واقعیت مجازی و واقعیت افزوده: ابزارهایی برای ارائه تجربی‌های تفریحی و آموزشی به مسافران از طریق واقعیت مجازی و واقعیت افزوده.
- سیستم‌های تجزیه و تحلیل داده: این ابزارها به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها از سیستم‌ها کمک می‌کنند تا به مدیریت بهتر و بهره‌وری بیشتر در فرودگاه‌ها کمک کنند.
- سیستم‌های ارتباطات: این شامل شبکه‌های بی‌سیم، اینترنت اشیاء (IoT)، و دیگر فناوری‌های ارتباطی است که برای اتصال ابزارها و سیستم‌ها به یکدیگر استفاده می‌شوند.
ترکیب این اجزا و ابزار به فرودگاه‌ها امکان می‌دهد تا تجربه مسافران را بهبود بخشند، عملیات را بهره‌وری‌تر انجام دهند، و امنیت را افزایش دهند. این تکنولوژی‌ها به منظور بهینه‌سازی فرودگاه‌های بزرگ و افزایش بهره‌وری در عملیات مفید هستند.
کاربردهای فرودگاه هوشمند
عملیات کاملا بهینه شده
هر برنامه هوشمندسازی به دنبال بهینه سازی کامل منابع است. به عنوان مثال، تا همین اواخر، شما باید دو ساعت قبل از پرواز در فرودگاه می بودید. با این حال، به لطف استفاده از هوش مصنوعی، مسافران نیازی به حضور در ترمینال از قبل ندارند، که باعث صرفه جویی در ساعت‌ها انتظار و صف‌های طولانی در گیت‌های سوار شدن می‌شود. این استقلالی که فرودگاه هوشمند به کاربران می‌دهد، برای درک مزایایی که این زیرساخت‌ها دارند بسیار مهم است.
فرودگاه های ایمن‌تر با راه حل‌های هوشمند
امنیت یک اولویت مطلق در فرودگاه‌ها است و هوش مصنوعی در این زمینه نقش کلیدی ایفا می‌کند. علاوه بر این، اسناد هوشمند جدید و فناوری‌های بیومتریک فرصت‌های جدیدی را باز می‌کنند که غربالگری کاملاً بهینه‌شده کاربر را ترویج می‌کنند. به نوبه خود، برنامه های امنیتی هوشمند IATA و ACI از اقدامات امنیتی بهینه حمایت می‌کنند که امنیت پیشرفته را با کارایی عملیاتی بیشتر ترکیب می‌کند و در عین حال تجربه مسافری بهبود یافته را ارائه می‌دهد. گیت‌های بیومتریک self-boarding یا کنترل خودکار مرز با گیت‌های الکترونیکی سوار شدن نمونه هایی از این نوع کاربردها هستند.
فرودگاه‌های پایدارتر
پیاده‌سازی حسگرها و دستگاه‌ها در فرودگاه هوشمند متصل به یک پلت‌فرم عملیات یکپارچه، امکان مدیریت و کنترل متمرکز فرودگاه را فراهم می‌کند و به بهره‌وری انرژی و پایداری بیشتری دست می‌یابد. برای تضمین زیرساخت تمیزتر و پایدارتر، سخت افزار با راندمان بالا (پنل های خورشیدی، روشنایی LED، نمایشگرهای کم مصرف، سیستم های آب بهینه و غیره) با کنترل دیجیتالی مشابه ترکیب می‌شود. به همین ترتیب، توانایی اندازه گیری در زمان واقعی دما، کیفیت هوا، وضعیت ورودی ها یا تهویه، امکان مدیریت بهینه تهویه مطبوع و سلامت محیط را فراهم می کند.
مزایای فرودگاه هوشمند
برخی از مزایای فرودگاه هوشمند عبارتند از:
بهره وری عملیات بهینه، استفاده از داده‌ها در زمان واقعی
کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهبود بهره وری و تکمیل عملیات.
بهینه سازی تقاضا، به لطف کنترل بیشتر جریان مسافر و اتوماسیون کنترل‌های ورود.
با بهبود خدمات جابجایی مسافر، کنترل پرواز، چک‌این و غیره، تجربه مسافر به طور قابل توجهی بهبود پیدا می‌کند.
نظارت و امنیت از طریق سیستم‌های نظارت بیومتریک، امنیت سایبری پیشرفته و قابلیت اطمینان بیشتر در عملیات و نگهداری از تاسیسات.
بهبود نظارت بهداشتی و خدمات زمینی (فرکانس‌های تمیز کردن، در دسترس بودن امکانات رفاهی و غیره).
نمونه فرودگاه‌های هوشمند در دنیا
فرودگاه هوشمند دبی (Dubai International Airport): فرودگاه بین‌المللی دبی از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی بهره‌می‌برد تا تجربه مسافران را بهبود بخشد. از جمله این تکنولوژی‌ها می‌توان به ربات‌های هوشمند برای کمک به مسافران و سیستم‌های تشخیص چهره در پورت‌های ورودی و خروجی، سیستم هوشمند نظافت، سیسستم مدیریت ترافیک اشاره کرد.
فرودگاه هیثرو لندن (London Heathrow Airport): هیثرو از تکنولوژی‌های هوشمند برای بهبود مدیریت ترافیک و پروازها استفاده می‌کند. سیستم‌های هوشمند این فرودگاه به افزایش بهره‌وری در مصرف انرژی و کاهش تأخیرها کمک می‌کنند.
فرودگاه هوشمند چانگی (Changi Airport, Singapore): فرودگاه چانگی در سنگاپور یکی از معروف‌ترین فرودگاه‌های هوشمند دنیا است. این فرودگاه از ربات‌ها، سیستم‌های تشخیص چهره برای چک این، و سیستم‌های مکالمه هوش مصنوعی برای پشتیبانی از مسافران استفاده می‌کند.
